Index en inleiding Pyrrhura’s

Inleiding

De vogels van het geslacht Pyrrhura hebben hun leefgebied in Zuid-Amerika. Binnen het geslacht worden maar liefst 28 soorten onderscheiden. Bij 12 van deze soorten worden nog eens 35 ondersoorten onderscheiden. De aandacht voor deze vogels in Europa onstond zo rond 1960. In dat jaar was op de wereldtentoonstelling in Rotterdam de Pyrruhra perlata perlata (Roodbuik parkiet) te zien. De vogel werd ingestuurd door een zeer bekende Braziliaanse voetballer, namelijk Pélè, één van werelds beste voetballers ooit. Rond deze periode werd er weinig met Pyrrhura’s gekweekt. Oorzaak hiervan was vooral de hoge prijs. Eigenlijk is de belangstelling voor de Pyrrhura’s pas ontstaan na de eerste mutatie bij de Pyrrhura molinea (Groenwang parkiet) in 1987 in Gent, België. Inmiddels zijn vele soorten betaalbaar geworden en lijkt niets een verdere opmars van deze bijzondere vogels nog in de weg te staan.

Index van de soorten

In Nederland zijn voor vrijwel alle soorten Pyrrhura’s Nederlandse namen bedacht. Volledigheidshalve heb ik daarom gemeend eenmalig de Nederlandse benaming te noemen. In het vervolg van dit artikel    heb ik er echter voor gekozen zo veel mogelijk de Latijnse benaming te hanteren omdat dit naar mijn mening de meeste duidelijkheid schept bij de behandeling van de soorten en ondersoorten.

• Pyrrhura cruentata (Blauwkeelparkiet)*

Uit onderzoek is komen vast te staan dat de Pyrrhura cruentata in een eigen geslacht thuis hoort. Helaas heeft dit nog niet geleidt tot een nieuwe wetenschappelijke naam! Ik hou daarom vooralsnoig de naam Pyrrhura aan.  

• Pyrrhura frontalis frontalis – Bruinoor parkiet* 
• Pyrrhura frontalis chiripepe – Paraquay bruinoor parkiet*
• Pyrrhura frontalis kriegi – Kriegparkiet
• Pyrrhura frontalis devillei – Deville’s parkiet*

• Pyrrhura molinae molinae – Groenwangparkiet*
• Pyrrhura molinae australis – Argentijnse groenwang parkiet*
• Pyrrhura molinae phoenicura – Schiegelparkiet)
• Pyrrhura molinae hypoxantha – Mato Grossoparkiet*
• Pyrrhura molinae restricta – Palmaritoparkiet* 
• Pyrrhura molinae flavoptera – Geelvleugel-groenwangparkiet

• Pyrrhura perlata – Roodbuikparkiet* 
•  
• Pyrrhura lepida lepida (Blauwwangparkiet)* 
• Pyrrhura lepida coerulescens (Miritibaparkiet)* 
• Pyrrhura lepida anerythra (Neumans-blauwwangparkiet)

• Pyrrhura melanura melanura – Zwartstaart parkiet)
• Pyrrhura melanura souancei – Souancéparkiet)*
• Pyrrhura melanura berlepschi – Berlepschparkiet)*
• Pyrrhura melanura pacifica – Pascifische zwartstaartparkiet)*
• Pyrrhura melanura chapmani – Chapmanparkiet*

• Pyrrhura albipectus – Witborstparkiet

• Pyrrhura rupicola rupicola – Zwartkapparkiet*
• Pyrrhura rupicola sandiae – Sandiaparkiet*

• Pyrrhura orcesi – El Oroparkiet

• Pyrrhura egregia egregia – Demeraraparkiet*
• Pyrrhura egregia obscura – Gran Sabanaparkiet

• Pyrrhura viridicata (Santa Marta parkiet)

• Pyrrhura calliptera – Prachtvleugelparkiet

• Pyrrhura hoematotis hoematotis – Roodoor parkiet
• Pyrrhura hoematotis immarginata – Cubiroparkiet

• Pyrrhura rhodocephala – Roodkopparkiet*

• Pyrrhura hoffmanni hoffmanni – Hoffmannparkiet*
• Pyrrhura hoffmanni gaudens – Chiriquiparkiet

• Pyrrhura picta – Geschilderde parkiet*

• Pyrrhura amazonum amazonum – Santarémparkiet*
• Pyrrhura amazonum microtear – Kleine Santaremparkiet
• Pyrrhura amazonum subsp. Nov. – Tocatinsparkiet

• Pyrrhura snethlageae snethlageae – Madeiraparkiet
• Pyrrhura snethlageae lucida – Christalinoparkiet

• Pyrrhura lucianii – Prins Lucienparkiet

• Pyrrhura peruviana peruviana – Peru-roodstaartparkiet
• Pyrrhura peruviana dilutissima – bleke Peru-roodstaartparkiet

• Pyrrhura roseifrons roseifrons – Rozekop parkiet*
• Pyrrhura roseifrons parvifrons – Shanusiparkiet

• Pyrrhura caeruleiceps – Magdalenaparkiet

• Pyrrhura subandina – Jaraquielparkiet

• Pyrrhura eisenmanni – Azureoparkiet 

• Pyrrhura leucotis – Witoorparkiet

• Pyrrhura griseipectus – Witborstparkiet*

• Pyrrhura pfrimeri – Pfrimerparkiet

• Pyrrhura emma – Emmaparkiet*

* = soorten die in Europa in avicultuur voorkomen

Vetgedrukt zijn de nominaatvormen

Huisvesting

Een prima huisvesting voor Pyrrhura’s is een volière met een afmeting van 3 x 1 x 2 meter en een nachtverblijf van bijvoorbeeld 1.00 x 1.00 x 1.80. Zelf houd ik mijn Pyrrhura perlata lepida’s in een volière met vluchten van 5 meter lang, 1 meter breed en 2.50 meter hoog. Het nachtverblijf heeft daarbij een afmeting van 1 meter diep, 1 meter breed en 2 meter hoog. Ook zijn er kwekers die de vogels in broedkooien houden met een afmeting van 50 x 50 x 1.20 meter.  Mijn voorkeur gaat echter uit naar een ruime volière omdat het vrij drukke en beweeglijke vogels zijn. Een te kleine huisvesting zal daarom snel kunnen leiden tot vervetting van de vogels. Verder is het van belang dat de vogels het gehele jaar door kunnen beschikken over een nestkast. Dit is noodzakelijk omdat de vogels er de nacht in doorbrengen. Een nestkast is tevens een ideale bescherming tegen de kou in de winter, vooral als de bodem van de nestkast daarbij ook nog wordt voorzien van een dikke laag houtkrullen. Indien wordt voldaan aan de hierboven beschreven huisvesting is het goed mogelijk Pyrrhura’s in een onverwarmde volière te houden. Zorg er wel voor dat de nestkast in het binnenverblijf hangt en dat de buitenvolière met een luikje is af te sluiten. Het afsluiten van het nachtverblijf heeft als bijkomend voordeel dat de vogels in het zomerseizoen niet in alle vroegte lawaaiproblemen kunnen geven bij de buren.

Gedrag

Met een beetje aandacht worden de vogels erg vertrouwelijk met hun verzorger. Mijn Pyrrhura’s komen direct naar mij toe als ik bij de volière ben. Ga ik vervolgens naar het nachtverblijf dan zijn zij hier ook al weer naar toe gevlogen. Ze kunnen zo vertrouwd raken dat ze gewoon uit de hand van hun verzorger eten. Het zijn verder erg nieuwsgierige en beweeglijke vogeltjes waaraan je veel plezier kunt beleven. Als minpuntje in het gedrag kan hun geschreeuw worden genoemd. Ze zijn vrij snel opgewonden en een overvliegende duif, vreemd geluid of onverwachte gebeurtenis kanl snel aanleiding geven tot herhaaldelijk schreeuwen van de vogels. Toch moet dit ook weer niet overdreven worden. In een dergelijke situatie zal het geschreeuw vrijwel nooit langer dan 5 minuten aan houden.

Voeding

De voeding die ik verstrek bestaat uit een zaadmengsel voor grote parkieten. Naast dit zaadmengsel krijgen de vogels elke dag een mengsel van geweekt kiemzaad en eivoer/universeelvoer (één op één). De verhouding tussen het zaad en het geweekte kiemzaad/eivoer/universeelvoermengsel is één op één. Twee keer per week meng ik, ondanks dat de vogels er ook vrij over kunnen beschikken, scherpe maagkiezel en oesterschelpen grit door het kiemzaad. Daarnaast krijgen de vogels vrijwel dagelijks fruit en groenvoer. De vogels doen het op deze voeding prima.

Broedproces

Pyrrhura’s beginnen meestal zo rond april, mei met het broedproces. Vroeger komt echter ook voor! Vaak, zo is mijn ervaring, zijn er het hele jaar door wel paringen waar te nemen tussen de vogels. De paring vindt op de zitstok plaats waarbij de vogels zijdelings van elkaar de cloaca’s tegen elkaar drukken. De man neemt dus niet, zoals bij veel andere soorten, plaats op de rug  van de pop. Het verdient aanbeveling om de nestkast op de donkerste plaats van de volière of broedkooi neer te hangen. Zorg er daarbij voor dat het invlieggat van het licht is afgewend. Nestblokken met een afmeting van 20x20x50 cm. voldoen over het algemeen goed. Het invlieggat dient een diameter te hebben van ca. 6 cm. Om de vogels te helpen bij het in- en uit gaan van het blok is het aan te raden de binnenzijde van het blok onder het invlieggat te voorzien van een strookje gaas en of krammen. Als nestmateriaal kan een mengsel van (vochtig) onbemeste potgrond en houtkrullen worden gegeven  (ca. 4 – 5 cm dik).  Verder is het aan te bevelen om wat dikke (wilgentakken in de hoeken van het blok aan te brengen. De vogels schrapen deze af en leggen op dit schraapsel hun eieren. Veel Pyrrhura – soorten hebben grote legsels, sommige poppen leggen wel 6 tot 10 eieren. Na een broedduur van ca. 21 dagen worden de jongen geboren. Het tijdstip voor het uitkomen van de eieren kan behoorlijk variëren omdat dit afhankelijk is bij welk ei de vogels vast gaan zitten broeden. Bij een groot legsel moeten de jongen geringd worden op een leeftijd van ca. 12 dagen. Is er echter sprake van een klein legsel dan zal het eerste jong eerder geringd moeten worden, na ca. 8 dagen. De jongen moeten geringd worden met een 6 millimeter geharde voetring. Op een leeftijd van 7 á 8 weken vliegen ze uit waarna ze nog 2 tot 3 weken door de ouders worden (bij)gevoerd). Vaak gaan de oudervogels over tot een tweede legsel.

Tot zover de inleiding over de Pyrhurra’s en hun verzorging. De meest voorkomende soorten worden op mijn website apart behandeld en zijn onder de knop ‘index kooi- en volièrevogels’ te vinden.

A. van Kooten