Verenplukken (bij kromsnavels)

Jonge groenneklori die geplukt is door de oudervogels

Jonge groenneklori die geplukt is door oudervogels
Het plukken van veren is niet een echte ziekte maar veel meer een vorm van gestoord gedrag. Het onderhouden van de veren is voor elke vogel een dagelijkse bezigheid die hij/zij uitvoert op een rustige en veilige plek. Het verzorgen van zijn verenkleed associeert de vogel dan ook met ‘een veilig en goed gevoel’. Wanneer een kromsnavel, om wat voor reden dan ook, zich eens niet op zijn gemak voelt zal hij bezigheden zoeken waar hij/zij zich wel goed bij voelt. Eén van deze bezigheden is dus het verzorgen van zijn verenpakje. Indien een vogel in een dergelijk geval inderdaad overgaat tot het verzorgen van zijn verenpakje zal ‘het goede en veilige gevoel’ waar hij naar op zoek is echter uitblijven. Om ‘het goede gevoel’ toch te krijgen zal de vogel nog heftiger en ‘enthousiaster’ zijn verenkleed gaan verzorgen, hetgeen uiteindelijk kan leiden tot het los laten en of afbreken van de veren. Dit gestoord gedrag wordt ook wel ‘oversprong gedrag’ genoemd. De vogel vertoont een gedrag wat niet thuis hoort bij de situatie. Er zijn relatief veel oorzaken aan te wijzen waarom een kromsnavel gefrustreerd kan raken.
Verveling, eenzaamheid
Veel kromsnavels hebben aandacht nodig. Indien in de belevingswereld van de vogel dit te weinig is zal hij/zij proberen deze aandacht te krijgen door te gaan verenplukken.
Een mogelijke oplossing is het bijplaatsen van een partner. De kooi dient dan natuurlijk wel voldoende plaats te bieden aan twee vogels. Hoewel het bijplaatsen van een partner de vogel zeker zal afleiden biedt het echter geen garantie dat de vogel ophoudt met verenplukken.
Kortwieken
Indien de kromsnavel is gekortwiekt kunnen de restanten van de afgeknipte veren in het vel gaan prikken bij een opgevouwde vleugel. Dit gaat de vogel irriteren hetgeen uiteindelijk aanleiding kan zijn tot het verenplukken. Bij het kortwieken is het dan ook erg belangrijk dat de stompjes van de afgeknipte veren zo kort gehouden worden dat ze nog onder de nog aanwezige dekveertjes verborgen blijven.
Geirriteerde huid
Een geïrriteerde huid kan door velerlei factoren, zoals een verkeerde voeding, ruistoornissen, ontstoken veerfollikels, verwonding, ontstaan. De kromsnavel zal bij een geïrriteerde huid met zijn snavel of zijn poten gaan krabben. Door dit krabben wordt de ‘gezonde’ huid rondom de geïrriteerde plaats ook meegenomen en raakt daarbij ook geïrriteerd. Uiteindelijk zal de vogel, afhankelijk van de mate van irritatie, steeds meer veren rond de geïrriteerde plaats gaan weg plukken. Dit gedrag kan in het slechtste geval tot een gewoonte verworden.
Het mag duidelijk zijn dat als de verzorger merkt dat de vogel last heeft van een geïrriteerde huid, de vogel zo snel mogelijk behandeld moet worden door een (vogel)dierenarts.
Oplossing(en)
Alvorens een kromsnavel wordt aangeschaft dient de verzorger zich af te vragen of hij/zij de vogel voldoende (blijvende) aandacht kan bieden. Bedenk in dit geval bijvoorbeeld dat veel papegaaien 50 jaar of ouder worden!
Een goed uigebalanceerde voeding is onontbeerlijk voor een goede gezondheid en goede conditie van de bevedering van de vogel. Het verdient daarom aanbeveling dat de verzorger goed op de hoogte is van de eisen die gesteld worden aan een goede voeding. Waar een goede voeding aan moet voldoen vindt u hier.
In hun natuurlijke leefomgeving nemen vogels regelmatig een bad om hun veren in goede conditie te houden. De verzorger dient er dan ook voor te zorgen dat de vogel regelmatig kan baden en of 1 tot 2 keer per dag met een met water gevulde plantenspuit wordt besproeid.
Om het verenplukken daadwerkelijk tegen te gaan kan de vogel een kraag om gedaan worden. Wel dient hier bij bedacht te worden dat de oorzaak er niet mee wordt weggenomen. Meestal zit de vogel nadat de kraag is omgedaan na zo’n 6 weken weer volledig in de veren. Het is dan echter verstandig om de kraag enkele weken langer te laten zitten met als doel de vogel het verenplukken te laten vergeten. In ongeveer 50% van de gevallen lukt het dan de vogel op te laten houden met verenplukken. De overige 50% van de vogels zal opnieuw beginnen met verenplukken. Ook vogels die op houden te plukken blijven risico vogels. Ingeval de vogel weer in een stress situatie komt zal hij/zij veelal weer gaan verenplukken.
Helaas bestaan er goede geen medicijnen die tegen het verenplukken helpen.
Om de vogel het idee te geven dat hij niet alleen is maar dat er mensen in de beurt zijn kan in een andere ruimte dan waar de vogels is gehuisvest de radio aangezet worden. Zorg er voor dat de radio is afgestemd op praatprogramma’s. Zet de radio niet aan in dezelfde ruimte als waar de vogel is gehuisvest hij/zij zal namelijk al heel snel in de gaten hebben dat het hier geen “echte mensen’ betreft.
Verder is er nog een mogelijkheid om de veren van de vogel in te spuiten met een bitterspray. De vieze smaak moet de vogel er dan van weerhouden om te gaan verenplukken. In een enkel geval wil dit wel eens succesvol zijn. Een dergelijke spray is te verkrijgen bij de dierenarts.
Als niets helpt
Als alles wat hier boven staat niet heeft geholpen dan rest niets anders dan te accepteren dat de vogel kaal is. Vooral als de veerfollikels beschadigd zijn geraakt door het verenplukken zal de kaalheid blijvend zijn. Voor de vogel zelf is het kaal zijn vaak geen probleem. Het probleem van het accepteren ligt veel meer bij de verzorger(s).
A. van Kooten