Oranjevleugelamazonepapegaai – Amazona amazonica amazonica

Ondersoorten:

Bij de oranjevleugel of Venezuela amazonepapegaai worden de volgende ondersoorten onderscheiden:

• Amazona amazonica amazonica
• Amazona amazonica tobagensis
• Amazona amazonica micra       

Uiterlijke kenmerken en geslachtsonderscheid

Oranjevleugel- of Venezuela amazone – Amazona amazonica amazonica

Formaat: 31 – 33 cm. groot.

Ringmaat: 11 mm.

Geslachtsonderscheid: Man en pop zijn uiterlijk gelijk.

In algemene zin zijn de mannen vaak wat forser dan de poppen. Toch kan hier niet blind op gevaren worden. Er zijn namelijk ook poppen die flink uit de kluiten gewassen zijn. Daarom is de betrouwbaarste manier van geslachtsbepaling die van endoscopisch- en of DNA (veer)onderzoek.

Man en pop: De hoofdkleur is groen. De veren in de nek zijn licht zwart omzoomd. De wangen en het voorste gedeelte van de schedel zijn geel. Het voorhoofd, de teugels en het gebied rondom de ogen violetblauw. De handpennen zijn violetblauw met zwarte punten. Verder heeft de oranjevleugelamazone een oranje vleugelspiegel, die wordt gevormd door de drie buitenste armpennen. Bij sommige vogels echter door de buitenste vier of vijf armpennen. De staart is groen, echter aan de punt meer groengeel. De naakte oogring is grijs. De snavel is hoornkleurig, aan de punt grijs. De irissen van de ogen zijn oranje en de poten grijs.

Amazona amazonica tobagensis

Formaat: 31 cm. groot.

Ringmaat: 11 mm.

Geslachtsonderscheid: Man en pop zijn uiterlijk gelijk.

In algemene zin zijn de mannen vaak wat forser dan de poppen. Omdat ook sommige poppen een flink postuur hebben is de betrouwbaarste manier van geslachtsbepaling die van endoscopisch- en of DNA (veer)onderzoek.

Man en pop: A. a. tobagensis lijkt op A. a. amazonica maar het aantal oranje veren in de spiegel van de vleugel verschilt. De nominaatvorm heeft er drie en A. a. tobagensis vier tot vijf. 

Amazona amazonica micra

Formaat: 30 cm. groot.

Ringmaat: 11 mm.

Geslachtsonderscheid: Man en pop zijn uiterlijk gelijk.

Vaak zijn de mannen wat forser dan de poppen maar omdat ook sommige poppen een flink postuur hebben is de betrouwbaarste manier van geslachtsbepaling die van endoscopisch- en of DNA (veer)onderzoek.

Man en pop: A. a. micra is qua kleur gelijk aan A. a. amazonica maar de vogel is kleiner van formaat.

Noot: A. a. tobagensis en A. a. micra zijn als ondersoort omstreden vanwege de zeer geringe verschillen met de nominaatvorm. Bij alle ondersoorten is door hun grote verspreidingsgebied veel variatie in kleur. Dit geldt ook voor de grootte van de vogels. Ook hier worden duidelijke verschillen gezien.           

Herkomst en leefwijze

1. a. amazonica heeft een zeer groot verspreidingsgebied en komt voor in Oost Colombia, Venezuela, Trinidad & Tobago, Guyana, Suriname, Frans Guyana, Oost Ecuador, Noordoost Peru, Brazilië, Noord- en Oost Bolivia en Noord Paraguay.A. a. tobagensis heeft zijn verspreidingsgebied in Trinidad & Tobago.Oranjevleugel amazonepapegaaien vliegen vaak in paren. Bij zonsondergang verzamelen ze zich om dan in groepen naar een slaapplaats te vliegen. Dergelijke groepen kunnen gemakkelijk aanzwellen tot honderden exemplaren. Tijdens het vliegen kunnen ze zeer luidruchtig zijn. Wat betreft hun voedsel hebben ze een duidelijke voorkeur voor noten zaden en vruchten. In het wild worden regelmatig plantages bezocht waar ze met honderden tegelijk ware ravages aanrichten in sinaasappelboomgaarden en citrusplantages. Dit is er onder andere de reden van dat ze bejaagd worden. Toch zijn Oranjevleugel amazonepapegaaien bij de lokale bevolking in het algemeen zeer gewild als kooivogel, vooral vanwege hun vermogen om te leren praten. Oranjevleugel amazones broeden overwegend in hoge holle bomen en palmen langs de kust.

De voeding van oranjevleugelamazonepapegaaien

De dagelijkse voeding voor amazonepapegaaien dient grofweg uit drie (gelijke) delen te bestaan en zou er als volgt uit kunnen zien:

1)      een goed zaadmengsel voor papegaaien. Bij voorkeur zitten er in een dergelijk mengsel ook palmnoten.

2)      een mengsel van gekiemd zaad, eivoer en universeelvoer. Geef dit in een verhouding van 1:1:1. Nadat het kiemzaad is geweekt kan hier het eivoer en het universeelvoer door gemengd worden. Verder is het verstandig twee keer per week, ondanks dat de vogels er ook vrij over moeten kunnen beschikken, scherpe maagkiezel en oesterschelpengrit door het kiemzaad te mengen.

3)      een mengsel van fruit (appel, peer, rozebottel, sinaasappel, druiven e.d.) en groenvoer (o.a. wortel, tomaat, witlof, paprika, andijvie e.d.).

Ook kan bijvoorbeeld 2 keer per week een nat gemaakt en uitgekneed snee bruinbrood gegeven worden. Vooral als er jongen zijn wordt hier graag van gegeten. Verder dienen de vogels dagelijks vers drinkwater aangeboden te krijgen waaraan eenmaal per week een multivitamine wordt toegevoegd. In de periode dat er jongen zijn dient de dagelijkse hoeveelheid voedsel sterk verhoogd te worden. Door de voedselbehoefte van de jongen eten de oudervogels dan een veelvoud van wat ze buiten de broedtijd eten.

Huisvesting van Oranjevleugelamazonepapegaaien

Een goed onderkomen voor een kweekkoppel amazonepapegaaien is een binnenvolière van 2,5 x 2 x 2 meter (lxbxh) met daarin een nestkast, een klimboom en wat (knaag)takken.

Bij voorkeur heeft de binnenvolière nog een buitenvolière met een afmeting van bijvoorbeeld 4 x 2 x 2 meter. In de binnenvolière dient een verwarming aanwezig te zijn die er voor zorgt dat in de koude (vochtige) maanden bijverwarmd kan worden tot een binnentemperatuur van ongeveer 10 °C. Vanwege de sterke snavels van de vogels is een metalen volière (bijvoorbeeld van ijzer of aluminium) omspannen met een zware kwaliteit gaas een vereiste. Ook de eet- en drinkbakken dienen van metaal te zijn en zodanig geplaatst te worden dat de vogels ze niet kunnen omgooien.

Kweken met oranjevleugelamazonepapegaaien in de volière

Nestblok: Als nestgelegenheid kan een van dik hout gemaakte nestkast of een uitgeholde natuurstam gegeven worden. Deze dient een bodemoppervlak te hebben van 30 x 30 cm. en een hoogte van 50 cm. Het invlieggat dient een doorsnede te hebben van ongeveer 12 cm. Ook nestblokken met andere afmetingen, bijvoorbeeld 80 x 40 x 40 cm., worden door de vogels geaccepteerd. Over het algemeen zijn ze hier niet al te kieskeurig in. Om de vogels te helpen bij het in- en uit gaan van het blok is het aan te raden de binnenzijde van het blok onder het invlieggat te voorzien van een strookje gaas en of krammen. Verder is het aan te bevelen een inspectieluikje aan te brengen. Zorg er daarbij voor dat het luikje vanaf de buitenzijde van de volière kan worden geopend. Hiermee kan het broedproces worden gevolgd zonder de vogels al teveel te storen.

Nestmateriaal: Als nestmateriaal dient een mengsel van (onbemeste)potgrond en houtspaanders in het blok te worden aangebracht. Ook kan een dik stuk vermolmd hout gegeven worden. Dit wordt dan door de vogels geheel stuk geknaagd waardoor een prima bodembedekking in het nestblok ontstaat.

Kweek: Komt overeen met die van de blauwvoorhoofdamazone, zie aldaar.

Bijzonderheden:

De oranjevleugelamazone is in de Nederland de meest gehouden amazonepapegaai. Ze staan bekend als zeer luidruchtig. Uit ervaring weet ik echter dat dit per individu erg kan verschillen. Je hebt inderdaad luidruchtige vogels maar ook exemplaren die erg rustig zijn en nauwelijks schreeuwen.

Oranjevleugelamazones lijken in eerste oogopslag veel op blauwvoorhoofdamazones maar zijn vrij gemakkelijk te onderscheiden door hun volledig groene vleugelbocht en de oranje i.p.v. rode spiegel in de vleugels.

A. van Kooten